Epidemia koronawirusa COVID-19 jest stanem wyjątkowym, który dotyczy całego społeczeństwa i wpływa na życie każdego z nas. Lęk związany z epidemią, obawy o zdrowie swoje oraz najbliższych, wiele ograniczeń w życiu codziennym i niepewność związana z przyszłością stanowią czynniki stresogenne, które w sposób znaczący wpływają na samopoczucie i nastrój, a w konsekwencji na ogólną kondycję psychiczną, która może ulec pogorszeniu.
Kluczową sprawą jest zrozumienie, że stres i negatywne emocje w czasie epidemii koronawirusa są zjawiskiem całkowicie normalnym. Codzienna rutyna i utarte zwyczaje musiały zostać zmienione pod wpływem wprowadzonych niezbędnych środków zapobiegawczych, których celem jest zmniejszenie rozprzestrzeniania się wirusa w takim stopniu, jak to tylko możliwe. W przypadku epidemii choroby zakaźnej przenoszonej drogą kropelkową jedną z najważniejszych spraw jest izolacja, gdyż o zakażenie niezwykle łatwo. Wystarczy przebywanie w tym samym pomieszczeniu, w bliskiej odległości na otwartej przestrzeni czy dotykanie tych samych rzeczy. Izolacja jest niezbędna i konieczna, by ograniczyć ekspansję wirusa. Jednocześnie jednak jest to jeden z najtrudniejszych pod względem psychicznym środków zapobiegawczych rozprzestrzenianiu się wirusa.
Każdy człowiek jest istotą społeczną i zaspokojenie potrzeb społecznych w takim stopniu, jakim dana osoba tego potrzebuje, jest czynnikiem bardzo mocno oddziaływującym na samopoczucie psychiczne. W czasie epidemii koronawirusa, ta przymusowa separacja wiąże się jeszcze z dodatkowymi czynnikami niekorzystnie wpływającymi na kondycję psychiczną.
Przede wszystkim jest to lęk przed zarażeniem się koronawirusem, obejmujący własną osobę i swoich najbliższych. W sytuacji wszechobecnego lęku trudno o zachowanie całkowitego spokoju, jednak bezwzględnie należy wystrzegać się popadania w panikę i pozwalania, by strach w dobie epidemii eskalował i jeszcze bardziej utrudniał codzienne życie, ponadto siejąc spustoszenie w psychice.
Wielką trudnością jest także niepewność o sytuację finansową i w związku z tym o swoją przyszłość. Pandemia koronawirusa jest ciosem dla gospodarki na całym świecie, przeważająca większość branży została dotknięta skutkami ograniczeń w funkcjonowaniu związanymi z panującą epidemią. Wiele osób żyje obecnie w strachu przed dniem jutrzejszym z powodów finansowych, w obawie o to z czego opłaci rachunki, utrzyma siebie i rodzinę w sytuacji, gdy ma przymusową, niezaplanowaną przerwę w pracy zarobkowej.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dostrzegła wagę tego problemu i wystosowała zbiór porad i dobrych praktyk dbania o zdrowie psychiczne (oryginalny dokument dostępny TUTAJ https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/mental-health-considerations.pdf?sfvrsn=6d3578af_8), które posłużyło państwom na całym świecie do przygotowania własnych zaleceń ochrony zdrowia psychicznego w czasie epidemii koronawirusa. Dbanie o samopoczucie psychiczne w obliczu takich zmian w codziennym funkcjonowaniu jest niezwykle istotne i nie może zostać zaniedbane ani pominięte, gdyż skutki tego mogą być daleko idące i odbić się na zdrowiu psychicznym.
Najważniejszą sprawą jest racjonalizowanie swoich obaw i oswojenie lęku. Jednym z niezbędnych elementów do tego jest dozowanie sobie napływu informacji odnośnie epidemii oraz staranne selekcjonowanie źródeł tych informacji. Najprościej mówiąc, zamiast cały dzień bez przerwy na bieżąco odświeżać wiadomości w poczytnych portalach nastawionych na sensacje oraz mediach społecznościowych, warto co jakiś czas zajrzeć do sprawdzonych serwisów informacyjnych, na stronę WHO lub strony rządowe. Dobrym pomysłem jest powtarzanie tego o względnie stałych porach. Bardzo ważne jest także wystrzeganie się tzw. fake newsów, którymi zalewany jest zwłaszcza Internet. Korzystając z niesprawdzonych źródeł bądź nieprzerwanie śledząc aktualności, narażamy się na niepotrzebny, dodatkowy stres i jeszcze bardziej utrudniamy sobie codzienne funkcjonowanie.
Oswajanie strachu przed epidemią wiąże się także z postrzeganiem osób, u których wykryto wirus SARS-CoV-2, osób pozostających na kwarantannie domowej czy też tych, które potencjalnie mogły mieć kontakt z osobami narażonymi na zarażenie. WHO jasno zaleca, aby nie piętnować takich osób, gdyż nie są one winne sytuacji w jakiej się znalazły, a wszystkie powyższe kwestie mogą dotyczyć każdego z nas. Zrozumienie i solidarność społeczna jest kluczem do zmniejszenia lęku przed epidemią, ale także co za tym idzie racjonalnego podejścia do sytuacji, zachowania spokoju i zdyscyplinowanego podejścia do przestrzegania koniecznych zasad bezpieczeństwa.
Kolejną bardzo istotną kwestią jest zadbanie o odnalezienie się w nowej, nieco zmienionej rzeczywistości. Ważne jest ustalenie sobie nowego porządku dnia, zaplanowanie zadań i działań, jakie można podejmować w domu. Dotyczy to zarówno aktywności zawodowej, jak i czasu wolnego. Plan spędzania dnia bardzo pomoże przetrwać okres epidemii bez rujnowania samopoczucia psychicznego. Warto pamiętać także o aktywności fizycznej, w domu także możliwe jest uprawianie sportu. Aktywność ruchowa ma zbawienny wpływ na kondycję psychiczną.
Wielką wagę ma także utrzymywanie kontaktu z innymi. Pamiętaj, że Twoja rodzina, bliżsi i dalsi znajomi również znajdują się w tej sytuacji. Ograniczenia i lęk wynikający z epidemii koronawirusa dotyka każdej osoby. Zadzwoń, komunikuj się przez sieć – dziś na szczęście istnieje wiele sposobów by móc się kontaktować, nawet jeśli w obecnej chwili spotkanie jest niemożliwe.
Oficjalne porady i zalecenia odnośnie ochrony zdrowia psychicznego w epidemii znajdziesz na stronie rządowej: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/mental-health-considerations.pdf?sfvrsn=6d3578af_8
Jeśli z trudem radzisz sobie z codziennością w czasie epidemii lub w tym okresie nasilają się inne Twoje problemy natury psychicznej, pamiętaj o możliwości skorzystania z profesjonalnego wsparcia psychicznego. Psychologowie i psychoterapeuci obecnie często proponują konsultację w trybie online, gdzie bezpiecznie bez wychodzenia z domu możesz uzyskać niezbędne wsparcie. Ja również jestem dostępny przez sieć, jeśli potrzebujesz pomocy psychoterapeutycznej to śmiało skontaktuj się ze mną.